Bị HP có lây không? Giải mã con đường lây nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori

HP là gì và vì sao dễ nhầm lẫn?

HP là một loại vi khuẩn hình xoắn, gram âm, sống chủ yếu trong niêm mạc dạ dày. Chúng có khả năng tiết enzym urease giúp phân hủy ure thành amoniac, tạo môi trường trung hòa acid xung quanh, từ đó “ẩn náu” và tồn tại bền vững trong điều kiện khắc nghiệt. Do có khả năng lây lan từ người sang người, nhiều người thường gọi nhầm HP là “virus HP”. Trên thực tế, HP là vi khuẩn, không phải virus.

Bị HP có lây không?

Câu trả lời là có. Vi khuẩn HP hoàn toàn có khả năng lây truyền từ người này sang người khác, nhất là trong môi trường sống chung, điều kiện vệ sinh kém hoặc thói quen ăn uống không đảm bảo an toàn. Chính vì thế, việc điều trị HP không chỉ mang ý nghĩa cá nhân mà còn có vai trò cộng đồng, hạn chế nguy cơ lây lan trong gia đình và xã hội.

Các con đường lây nhiễm chính

Nghiên cứu y khoa cho thấy, HP lây truyền chủ yếu qua ba con đường:

• Đường miệng – miệng: Đây là con đường phổ biến nhất. Khi ăn uống chung bát đũa, dùng chung muỗng, hoặc thậm chí qua hành động hôn, HP có thể truyền từ nước bọt người nhiễm sang người lành.

• Đường phân – miệng: Vi khuẩn HP có thể tồn tại trong phân. Nếu nguồn nước hoặc thực phẩm bị ô nhiễm, người sử dụng có nguy cơ nhiễm khuẩn cao.

• Đường dạ dày – dạ dày: Trong quá trình thực hiện các thủ thuật nội soi dạ dày mà dụng cụ y tế không được tiệt trùng đúng cách, vi khuẩn HP có thể lây từ bệnh nhân này sang bệnh nhân khác.

Ai có nguy cơ cao bị lây HP?

Những người sống trong cùng hộ gia đình với bệnh nhân nhiễm HP, đặc biệt là trẻ em, có nguy cơ nhiễm cao hơn do thường xuyên tiếp xúc gần gũi. Bên cạnh đó, người có thói quen ăn uống ngoài hàng quán, sử dụng nguồn nước chưa qua xử lý hoặc môi trường sống kém vệ sinh cũng là nhóm dễ bị lây nhiễm.

Bị HP có phải ai cũng phát bệnh?

Một điểm quan trọng cần lưu ý là không phải ai nhiễm HP cũng có triệu chứng hoặc mắc bệnh dạ dày. Nhiều người mang HP nhưng không hề gặp vấn đề gì trong nhiều năm. Tuy nhiên, khi kết hợp với các yếu tố nguy cơ khác như stress, hút thuốc lá, uống rượu bia, ăn uống nhiều đồ cay nóng, vi khuẩn HP có thể hoạt động mạnh và dẫn đến viêm loét dạ dày, thậm chí ung thư dạ dày.

Cách phòng ngừa lây nhiễm HP

Để hạn chế việc “bị HP có lây không” trở thành nỗi lo thường trực, các biện pháp phòng ngừa cần được thực hiện đồng bộ:

• Ăn chín uống sôi, hạn chế dùng thực phẩm tái sống.

• Không dùng chung bát đũa, đặc biệt trong gia đình có người nhiễm HP.

• Giữ vệ sinh tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

• Hạn chế ăn uống tại những nơi không đảm bảo an toàn vệ sinh.

• Thăm khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm và điều trị HP khi cần thiết.

Vậy “bị HP có lây không”? Câu trả lời chắc chắn là có. Tuy nhiên, không phải tất cả người nhiễm HP đều phát bệnh ngay. Điều quan trọng là mỗi người cần ý thức được nguy cơ lây lan, thực hiện thói quen ăn uống – sinh hoạt lành mạnh và tuân thủ điều trị nếu có chỉ định của bác sĩ. Chủ động phòng ngừa không chỉ giúp bảo vệ chính mình mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Tài liệu tham khảo:

1. Marshall BJ, Warren JR. Unidentified curved bacilli in the stomach of patients with gastritis and peptic ulceration. The Lancet. 1984.

2. Malfertheiner P, et al. Management of Helicobacter pylori infection—the Maastricht V/Florence Consensus Report. Gut. 2017.

3. WHO. Helicobacter pylori and cancer. World Health Organization.